سلامت نیوز : استانداردهای بهداشتی دنیا اعلام می‌کنند که آلودگی هوای شهرها در سال فقط یک بار مجاز است که از حد استاندارد فراتر رود، در حالی که آمارها در ایران نشان می‌دهد که شاخص آلودگی هوا در پایتخت امسال نزدیک به 165 روز بالاتر از استانداردهای جهانی بوده است. البته این اعداد و ارقام‌ تنها وضعیت تهران را توصیف می‌کنند حال آنکه کلانشهرهای دیگر مثل اصفهان و تبریز نیز وضع بهتری ندارند، به طوری که پائیز امسال در بعضی شهرهای کشور تا تعطیلی ادارات و مدارس هم پیش رفت.

به نوشته روزنامه ایران مدیرکل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در گفت‌وگو با اعلام می‌کند که شاخص آلودگی هوا در تهران هرگز به مرز اضطرار و بحرانی نرسیده اما در اصفهان این شاخص به 400 ppm یعنی بالاتر از حد استاندارد و به مرز بحران هم رسیده است. حتی در شهرهای جنوبی و اهواز به علت گردو غبار بعضاً شاخص آلودگی بالاتر از این حد هم بوده است.
یوسف رشیدی می‌گوید: تهران در سال 90، فقط سه روز بسیار ناسالم را آن هم در همان ابتدای سال پشت سر گذاشته که علت اصلی آن هم هجوم ذرات گرد و غبار از مرزهای غربی بوده است، اما آلودگی که در ماه های اخیر در تهران تولید شده هرگز به مرز اضطرار نرسیده است.

علاوه بر این تهران 105 روز نیز در شرایط سالم و پاک قرار داشته است. اینکه آیا شاخص ناسالم هم می‌تواند موجب تعطیلی ادارات و مدارس شود یا نه سؤالی است که رشیدی توپ آن را به میدان استانداری تهران می‌اندازد و معتقد است که شاخص ناسالم براساس استانداردها نمی‌تواند شهری را به تعطیلی بکشاند. در حقیقت طبق گفته‌های مدیر شرکت کنترل کیفیت هوای تهران شاخص ناسالم سندی برای تعطیلی شهرها یا استان‌ها محسوب نمی‌شود!

با این حال وی تأکید می‌کند که میزان آلودگی در شرایط ناسالم هم صدمات جبران‌ناپذیری را به افراد و بویژه بیماران قلبی و تنفسی وارد می‌کند به طوری که معمولاً با بالا رفتن شاخص آلودگی هوا و رسیدن به مرز ناسالم آمار حملات قلبی و تنفسی نیز افزایش یافته و سالمندان و کودکان را دچار مشکلات متعددی می‌کند‍!
رشیدی می‌گوید به طور حتم آلودگی هوا در شرایط ناسالم هم تأثیرات منفی زیادی روی افراد می‌گذارد، اما وزارت بهداشت باید در این زمینه اعلام نظر کند. با این حال ما تأکید می‌کنیم که استمرار شرایط ناسالم بیماری‌های قلبی و تنفسی را تشدید می‌کند.

اگرچه بارش اندک باران و وزش ملایم باد در نخستین روزهای زمستان، پایداری هوا را اندکی بر هم زد، اما مشکل آلودگی‌ که بر اثر وارونگی هوا ایجاد شده بود را به طور کامل از بین نبرد، چراکه تجربه سال‌های گذشته ثابت کرده است که به انتظار باد و باران نشستن نمی‌تواند چاره خوبی برای رفع آلایندگی‌ها باشد! چه آنکه ممکن است پیش‌بینی‌ها غلط از کار درآمده و وضعیت به مراتب وخیم‌تر از قبل شود! بنابراین به نظر می‌رسد بهترین راهکار ارتقای کیفیت سوخت خودروها، جلوگیری از تردد غیرضروری وسایل نقلیه شخصی در خیابان‌ها و البته توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی باشد.

خوشبختانه افتتاح و اجرای پروژه‌های بهسازی، بهینه‌سازی و بازسازی 9 پالایشگاه موجود در کشور خبرهای امیدوارکننده‌ای از وضعیت تولید سوخت در کشور می‌دهد!
مسئولان محیط زیست در مصاحبه‌های متعدد اعلام کرده‌اند تا پایان سال 91 همه پالایشگاه‌های کشور سوخت یورو 5 تولید خواهند کرد، سوختی که اکنون براساس یورو 2 تولید می‌شود، از آن طرف نیز خودروسازها قول داده‌اند خودروهای تولید داخل را براساس استاندارد یورو 4 تولید کنند این یعنی تحول بزرگی در عرصه سوخت و خودرو اتفاق خواهد افتاد و اگر آمار 60 تا 80 درصدی تردد خودروها را در تولید آلایندگی‌ها جدی بگیریم، با این توصیف می‌توانیم شاهد کاهش حداقل 60درصد آلودگی‌ها در هوای کلانشهرها باشیم!
مسئولان اعلام می‌کنند که هم‌اکنون پالایشگاه شازند روزانه 5/14 میلیون لیتر بنزین با استاندارد یورو5 تولید می‌کند و تا پایان امسال پالایشگاه تهران، بندرعباس، تبریز، کرمانشاه و آبادان تولید سوخت با استاندارد یورو 5 را آغاز می‌کنند. موضوعی که قطعاً رتبه خیره‌کننده ایران را البته از نظر تولید آلودگی در هوا پائین خواهد آورد!

رشیدی درباره رتبه ایران در میان کشورهای جهان از نظر آلودگی هوا می‌گوید: متأسفانه کشور ما در این زمینه رتبه خوبی نداشته و ندارد، اما این به معنای آن نیست که پایتخت ایران آلوده‌ترین شهر دنیا است، قطعاً اعلام چنین موضوعی غیرمنطقی است چراکه شهرهای بسیاری در دنیا وجود دارد که به علت نبود واحدهای اندازه‌گیری و شاخص‌های آلایندگی حتی اسمشان هم به گوش کسی نخورده است! اما چه باید کرد؟!

یوسف رشیدی معتقد است تنها راه‌حل برای رهایی از آلودگی‌ هوا، کنترل آلودگی از منابع ثابت و متحرک مثل خودروها، کارخانجات و واحدهای مسکونی است! وی ادامه می‌دهد: اگرچه هوای پایتخت در چند سال اخیر بشدت آلوده بوده و از حد استانداردها بالاتر رفته است، اما باید گفت که غلظت بعضی آلاینده‌ها به نسبت سال 79 تا 81 بشدت کاهش یافته است، برای مثال میزان منوکسیدکربن و ذرات معلق در آن سال‌ها در بیشتر مواقع بالاتر از حد استاندارد بوده است، اما اکنون وضعیت ما به حدی رسیده که میزان منوکسیدکربن حتی در بعضی ایستگاه‌های پرترافیک پائین‌تر از حد استاندارد است!

البته ما هنوز شاهد ذرات معلق کمتر از 5/2 میکرون در هوای آلوده تهران هستیم که بسیار خطرناک است. بنابراین باید همچنان منابع آلاینده را کنترل کنیم!
به گفته مدیر شرکت کنترل کیفیت هوای تهران باید برای تردد خودروها و موتوسیکلت‌ها بویژه در کلانشهرها محدودیت خاصی قائل شد، چراکه به اعتقاد رشیدی، حتی موتوسیکلت‌های نو هم به اندازه فرسوده‌ها خطرناک و آلوده‌کننده هستند!

وی با این حال تأکید می‌کند که آلودگی هوا جزو لاینفک فصل زمستان بویژه در اواخر دی و بهمن است مگر اینکه نزولات جوی مانع انباشت آلایندگی‌ها شود!
رشیدی می‌گوید: ذرات معلق از سایش لاستیک‌ها، لنت ترمز، صفحه کلاچ و گرد و غبار ایجاد می‌شود و از آنجا که این ذرات بسیار ریز است از سیستم‌های فوقانی تنفسی (بینی و دهان) رد شده و وارد ریه می‌شوند در این حالت فرد توانایی جذب اکسیژن را از دست می‌دهد و افرادی که مبتلا به اسم، آلرژی و یا بیماری‌های قلبی هستند در مرحله اول دچار حملات تنفسی می‌شوند، متأسفانه این ذرات از طریق ریه وارد سیستم گردش خون شده و موجب بالا رفتن فشار و غلظت خون می‌شوند.

این کارشناس، آلاینده‌ها را به دو دسته کلاسیک و سموم هوا تقسیم کرده و درباره هر یک اینچنین توضیح می‌دهد: آلاینده‌های کلاسیک همچون منوکسیدکربن، دی‌اکسیدگوگرد و نیتروژن و آلاینده‌های سموم هوا مثل آزبست و هیدروکربن‌های سرطان‌زا هستند که متأسفانه آثار گروه دوم از آلاینده‌ها غیرقابل بازگشت است و از آنجا که حاوی ترکیبات شیمیایی است، فرد را تا پایان عمر دچار مشکل می‌کند.
در آخر باید گفت در سراسر دنیا نه فقط تهران که همه شهرهای بزرگ دنیا از مسئله‌ای به نام آلودگی هوا رنج می‌برند، با این تفاوت که آنها همه تلاش خود را به کار گرفته‌اند که وضعیت به مرحله خطرناک نرسد!